Eşeysiz üreme tek bir ana canlının faaliyeti ile gerçekleşen üreme şeklidir. Eşeysiz üremede gamet birleşmesi olmadığı için döllenme de gerçekleşemez. Gametlerin birleşmesi dışında gerçekleşen üreme yöntemine agamogenez adı verilir. Bu da eşeysiz üremenin en kısa tanımıdır. Tek hücreli canlılarda eşeysiz üreme ana üreme yoludur.

Eşeysiz üreme çeşitlerine günlük hayatımızda da rastlayabiliriz. Örneğin, herhangi bir çiçeğin dalından alarak su içerisinde bekletip köklendirme işlemi yapılır. Bu işlem sonra çiçeğin dalı toprağa dikilir ve aynı bitkiden aynı özelliklere sahip yeni bir bitki elde edilir. 

Eşeysiz Üremenin Genel Özellikleri

• Eşeysiz üreme sonucu oluşan yeni canlı ana canlının kalıtsal olarak bire bir aynısıdır. Genel bir ifade ile aynı ana canlıdan oluşan yeni canlıların hepsi birbirinin de aynısıdır. Sadece otomiksis adı verilen durum haricinde bu olay hep aynıdır.
• Eşeysiz üreyen canlılarda kalıtsal çeşitliliğin olmaması ve kalıtsal özelliklerin nesilden nesle geçiyor olması bu bitkilerin dış koşullara göre uyum sağlama özelliğini de kısıtlar. Örneğin bazı bakteri ve paremesyumlarda düzenli olarak eşeysiz üreme gerçekleşirken, dış koşulların etkisiyle bazı zamanlarda eşeyli üreme ile çoğaldıkları da görülmüştür.
• Eşeyli üremeye nazaran eşeysiz üremede gerçekleşen üreme süresi çok da hızlıdır.
• Eşeysiz üremeyi diğer üreme çeşitlerinden ayıran en önemli özelliklerden bir tanesi de bitkinin eşey hücresi oluşturmadan yeni yavrular meydana getirebilmesidir.

Eşeysiz Üreme Çeşitleri Nelerdir?

• Bölünerek Üreme: Tek hücreli canlılarda hücrenin enine veya boyuna ikiye ayrılması sonucu yavru hücrenin meydana gelmesi sonucu mitoz bölünme oluşur. Terliksi hayvanlarda bölünme enine gerçekleşirken, kamçılı hayvanlarda ise bu bölünme boyuna gerçekleşmektedir.  

• Tomurcuklanmayla Üreme: Bölünme olgunluğuna erişen ana hücrede bir çıkıntı oluşur. Bu çıkıntıdaki yeni döllerin gelişmesi yada bölünerek ana canlıdan ayrılması ile yeni bir canlı meydana gelir. Oluşan yeni canlı; ana canlıdan bağımsız bir şekilde yaşayabildiği gibi ana canlıya bağımlı olarak koloniler halinde de yaşayabilir.

• Sporla Üreme: Sporla üremeye biyolojide sporongo ismi verilmektedir. Sporla üreme tek hücreli canlılar içinde gerekli üreme aşamalarını gerçekleştirip  spor oluşturması anlamına gelir. Oluşan bu sporlar döllenme gerçekleşmeden hücreden su, rüzgar yada değişik dış etkenlerle dışarı bırakılırlar. Ayrıca bakteriler uygun olmayan çevre koşullarında kendilerini korumak için sporla üremeyi tercih ederler. Buradaki amaç üreme değil kendini koruma mekanizmasıdır. Sporla üreyen canlılara mantarlar, eğrelti otları ve çiçeksiz bitkiler örnek olarak gösterilebilir.

• Vejatatif Üreme:  Gövde, dal, yaprak gibi organlarda döllenme olmaksızın yeni bir bitki geliştirme olayına verilen isimdir. Daha çok yüksek yapılı bitkilerde görülür. Bu üremede amaç kalıtsal özelliklerinin birebir yeni bitkiye taşınma isteğidir. Bu durum genellikle yüksek yapılı bitkilerde görülür. vejetatif üreme şeklinde tohum kullanımına ihtiyaç duyulmadığı için tarım alanında oldukça sık tercih edilir. Vejetatif üreme şekline tarımda  aşılama tekniği adı verilir. Örnek olarak tohumsuz meyvelerden muz ve çekirdeksiz üzüm gibi meyveler verilebilir. Vejetatif üreme de kendi içinde dörde ayrılır.

Çelikle Üreme: Kavak, çilek, söğüt, gül, üzüm gibi bitkilerden alınan gövde yada dalların nemli bir ortamda köklendirilme işlemidir. 

Yumruyla Üreme: Patates en bilindik örnektir.  Üzerinde göz bulunan yumru kısımların toprağın altına gömülmesi ile gerçekleşir.

Sürünücü Gövde ile Üreme: Toprağın üst veya alt kısmında sürünerek sürünmeyi sağladığı gövdesi ile üreyen bitkilerin üreme çeşitleridir.

Soğan ile Üreme: Üremenin gövdenin en alt ucundaki rizomlar sayesinde yer altında uzamaya devam ederek yeni bitki üreme şeklidir. Muz, zambak, soğan ve lale örnek olarak gösterilebilir. 

• Rejenerasyonla (Yenilenme) Üreme: Rejenerasyon kelimesi yenileme anlamına gelmektedir. Bu üremenin net anlaşılabilmesi için deniz yıldızı ve yassı solucan örnekleri verilebilir. Deniz yıldızından kopan bir parça ana gövdede bulunan hücreler tarafından tamamlanabilir. Gövdeden ayrılan parça yeni bir gövde oluşturabilir. Bu durum omurgasızlarda mezoderm ve mezoglea tabakası bulunması nedeniyle daha net açıklanabilir. Bu tabakalar içinde bulunan embriyonik hücreler sayesinde ayrılan parça eksik kalan kısımları tamamlayabilir. Bu nedenle rejenerasyon bu canlılar için üreme olarak kabul edilebilir.