Balgam çıkarmak, balgam Trakea ve bronşların iç yüzünü örten mukozadaki salgı bezlerinden, günde bir miktar kadar ıpukus yapısında bir salgı salgılanmaktadır. Bilindiği üzere solunum yollarının iç yüzünü örten mukozanın epitel hücrelerinin üzerinde titrek tüyler bulunmaktadır. Bu tüyler sürekli hareket halinde dalgalanırlar ve üzerlerini zar gibi örtmekte olan mukus salgısını gırtlağa doğru yöneltirler. Böylece toz ya da başka bir madde solunum yollarına kaçtığında bu mukusa takılarak titrek tüylerin mukusa kazandırdıkları akıntı ile gırtlağa doğru taşınırlar. Gırtlağa taşınan mukus daha sonra yatağa geçirilir ve buradan ya balgam biçiminde tükürülerek çıkartılır ya da yutulur. Hanımlar genellikle balgamı tükürmek yerine yutmayı tercih ederler, erkeklerse tükürmeyi. Gerek mukus salgısı ve gerekse titrek tüyler, solunum yollarının dış etkilere karşı korunmasını sağlamaktadır.
Balgam çoğunlukla yataktan kalktıktan sonra yani sabah saatlerinde boğazda belirir. Sabahları balgam çıkarmanın en önemli sebebi sigara içmektir. Sigara kullanan kişilerde sabah kalktıklarında öksürürken çıkarılan beyaz renkli bir balgam oluşur. Bu balgamın oluşması beklenen bir durumdur.
Çünkü sigara kullanmayan insanlardaki salgı ürünü eten hücrelerin sayısı bir iken, sigara içen insanlarda genellikle bunun beş katı kadar bu hücrelerde artış görülmektedir buna bağlı olarak ta balgam oranı fazlalaşır. Sigara kullananlarda balgam çıkarmak kötü gibi görünse de aksine daha iyi bir durumdur. Eğer balgam çıkmaz ise içeride tıkanıklıklara neden olur. Balgamın rengi bazı durumlarda çok önemlidir. Çünkü balgamın rengi hastalık olup olmadığı konusunda insanlara yardımcıdır.
Solunum yollarındaki iltihap ve çeşitli tahrişler, değişik renklerde ve özelliklerde çeşitli balgamların ortaya çıkmasına sebep olurlar.
Mükö balgam: Yumurta akına benzeyen saydam bir balgamdır. Özellikle küçük hava kabarcıkları bulunduran bu balgam çeşidi iltihabi özellikler taşımaz. Akut Trakeit, akut bronşit, bronşial astım ve diğer bazı hastalıklarda görülür.
Mukopürülan balgam: Sarı ve yeşilimtrak renktedir. Boğazda İltihab varsa bu balgam görülebilir. Kronik bronşit, tüberküloz, akciğer apsesi, akciğer kangreni ve diğer bazı hastalıklarda görülür.
Cerahatli balgam: Kirli sarı renkte ve tamamıyla cerahattan oluşan bir balgam türüdür. Akciğer apsesi veya akciger kangreni, bronşlara fistülize olmuş akciğer zarlarının iltihapları bronşlara fistülize olmuş akciğer lopları arasında bulunan abseler, tüberküloz ve diğer bazı ağır akciğer hastalıklarında görülür.
Pas renginde balgam: Zatürre hastalığında akciğerlerdeki hava keselerine giren alyuvarlar burada parçalanırlar ve pas renginde, içi fibrinli yapışkan bir balgam şeklinde vücuttan atılırlar.
Seröz balgam: Mukussuz, Köpüklü, sulu bir balgamdır. Eğer Akciğerlerde ödem varsa oluşur ve en sık şekliyle sol kalp yetmezliğinde görülür. Sol kalp yetmezliğinde akciğerlere göllenen kan, daha sonrasında da burada ödem oluşmasına neden olur. Ödem sıvısı, hava keseciklerine geçerek, buradan balgam biçiminde dışarıya atılır. Kan göllenmesinden sonra bir miktar alyuvar, ödem sıvısıyla beraber hava keseciklerine geçerek burada parçalanır. Parçalanan bu alyuvarlar seröz balgamın pembe lekeli şekilde görünmesini sağlar.
