Somatik sinir sistemi, otonom sinir sistemine bağlı sinirsel bir sistemdir. Vücutta istemli faaliyetlerin yürütülmesini sağlar. Somatik sistem motor ve duyu sinir hücreleriyle donatılmıştır. Sinir hücrelerinin gövdeleri merkezi sinir sisteminde yer alır. Aksonları iskelet kaslarına gitmekte ve istemli çalışan organların yani iskelet kaslarının idaresini sağlarlar. İnsanlar bağırma, koşma, zıplama, resim yapma, yürüme gibi beynin kontrolünde olan davranışları, hareketleri somatik sinir sistemi aracılığıyla yerine getiriler.
Somatik sinir sisteminde beyin ve omurilikten çıkan sinir çiftleri bulunur. Bu sinirlerin bazılarında sadece motor nöronları bulunurken, bazılarında sadece duyu nöronları, bir kısmında da her iki nöron bulunur. Sinir çiftleri miyelin kını taşımaktadır. Bunların çapı büyük ve iletim hızları yüksektir. Görevleri istemli hareketlerin, davranışların yapılmasını sağmaktır. Somatik sistemdeki nöronların hasar görmesi durumunda, ilgili iskelet kası işlevlerini yerine getiremez, atrofiye uğrar yani kaslar körelir. Somatik sinir sistemini ilgilendiren olaylar bilinç dahilinde gerçekleşir. Duyusal bölüm vücutta eklem, kas, tendon gibi alanlardan gelen uyarıları alır, motor bölüm gelen uyarıları değerlendirir
Somatik sinir sisteminin bölümleri
Vücutta 43 sinir segmenti bulunmaktadır. Her segment içinde bir çift motor ve duyu siniri olur. Bunun 31 adedi omurilikte, 12 adedi beyin sapındadır. Bunların dışında binlerce ortak sinir vücutta bulunur. Somatik sistemde 3 bölümden oluşmaktadır. Bunlar;
Spinal sinirler: Omurilikte duyusal bilgi ve motor komutları taşıyan çevresel sinirlerden oluşur
Kraniyal sinirler: Bunlar beyin sapı dışında olan bilgiyi taşıyan sinir lifleridir. Koklama, duyma, görme, tatma bunların içindedir
Ortak sinirler: Bunlar duyusal giriş ve motor çıkışlarının birleşiminden oluşur.
Somatik sinir sistemi vücutta refleks hareketi dışında, bütün çizgili kasları kontrol altına alır. Sistemde motor sinir lifinde olan sinir sinyallerinin rotası, brodmann alanı 4 içinde bulunan motor sinir hücrelerinin üst hücre gövdesinden başlamaktadır. Üst motor nöronlarının alfa motor nöronlarının reseptörleri tarafından alınan nörotransmitter, asetilkolini serbest bırakmaktadır. Dönerken alfa motor nöronları omurilikte spinal sinir anterior kökünün aldığı aksonları stimuliyle değiştirir. Daha sonra sinyaller iskelet kaslarında nöromüsküler kavşaklarını devam ettirir. Bu şekilde bırakılan nörotransmittere ve reseptörün türüne göre kasların verdiği tepki uyarıcı ve engelleyici olabilir.