Sinir sistemi nedir, sinir sistemi canlıların içsel ve dışsal çevreyi algılamasına, bilgi elde etmesine, bu bilgileri işlemesine yardımcı olan, vücuttaki hücre ağı sayesinde sinyalleri her yere ileten, kasların aktivitesini düzenleyen sistemdir. İnsan vücuduna ait olan sinir sistemleri merkezi sinir sistemi, çevresel sinir sistemi, somatik, sempatik, otonom ve parasempatik sinir sistemi olarak isimlendirilir. Epilepsi, MS, menenjit, şizofreni, alzheimer gibi hastalıklar sinir sistemini etkileyen hastalıklar arasındadır. Sinir sisteminin görevleri arasında duyguları algılama, algıları birleştirip, bütünleme ve hareketi sağlama gibi önemli işlevler bulunmaktadır.
Sinir sistemi neleri kapsar?
Merkezi sinir sistemi
Sinir sistemi içinde yönetici ve denetleyici olan bölümdür. Bu kafatası ve omurga içinde bulunan sinirsel organlardan oluşmaktadır. Beyin kafatası içindeki en büyük sinirsel yapıdır. Girintili çıkıntılı yüzeyden oluşan beyin, iki yarım küreden oluşmaktadır. Beyin ve kafatası arasındaki 3 katlı zar beynin darbe ve sarsıntılardan korunmasını sağlar. Milyonlarca sinir hücresi ağ şeklinde beynin yapısında yer alır. Beyin insan vücudunda şu görevleri üstlenmiştir;
- Duyu organlarından gönderilen uyarıları değerlendirir
- Olayları ve problemleri düşünür ve çözer
- Susama, acıkma, uyanıklık, uyku düzenini sağlar
- Vücut ısısı ve kan basıncını düzenler
- Hormonların ne zaman salgılanacağını belirler
Yapısı beyne benzeyen beyincik, iki yarım küreden oluşmuş ve daha küçük ebattadır. Kafatasının alt arka tarafında bulunan beyincik, iç kulak, beyin ve iskelet kasları ile bağlantılıdır. İnsan vücudunda beyincik aracılığıyla yapılanlar ise;
- Kol ve bacak kaslarının uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlar
- Hareketlerin dengeli olmasını sağlar
- Kol ve bacak kaslarının çalışma derecesi düzenlenir
Düz bir yüzeye sahip olan omurilik soğanı, aynı soğana benzer. İstem dışı çalışan organları yöneten yapı boynun üst tarafında yer alır. Omurilik soğanı insan vücudunda;
- İstemsiz yapılan hareketlerin yönetimini
- Solunum, boşaltım ve dolaşım sisteminin çalışmasını
- Sindirim sisteminin çalışmasını düzenlemektedir.
Omurgada sırtta bulunan omurilik, düz yüzeyli sinir kordonundan oluşmuştur. İşlevi kafatasındaki organlarla vücuttaki organların bağlantısını sağlamaktır. Omurilik insan vücudunda;
Beyin ve organlar arasındaki iletimi sağlanır
Reflekslerin düzenlenmesi sağlanır. Refleksler doğuştan ve sonradan kazanılır. Doğuştan olanlar nesillere aktarılır, sonradan kazanılanlar ise, sonraki nesillere aktarılmaz.
Çevresel sinir sistemi
Bu sinir sistemi içinde vücudu ağaç kökü gibi saran, sinir liflerinden oluşmaktadır. Merkezi sinir sistemiyle organlar arasındaki sinirsel iletimi sağlar. Sinir dokusunu oluşturan nöronlar, insan vücudunu ağ şeklinde sararak, tüm yönetimi sağlar. Çalıştıklarında çok fazla enerji harcarlar. Sinir sistemi sağlığı bakımından, dengeli ve sağlıklı beslenmeli, sigara ve alkol alışkanlığından uzak durulmalıdır. Bunlar beyin hücrelerini tahrip etmekte, yeni hücre oluşumunu engellenmektedir.